Sau những lùm xùm “biến tiền tiết kiệm thành hợp đồng bảo hiểm”, ngành bảo hiểm đã sụt giảm nghiêm trọng trong gần chục năm trở lại đây. Trước tình hình đó, các doanh nghiệp bảo hiểm đã có động thái bất ngờ.
Mới đây, Tổng cục thống kê đưa ra số liệu cho thấy, tổng doanh thu phí bảo hiểm (gồm nhân thọ và phi nhân thọ) quý 3/2023 ước đạt 52.900 tỷ đồng, giảm 10% so với cùng kỳ 2022. Quý trước đó, tổng doanh thu phí bảo hiểm cũng đã giảm hơn 3% so với cùng kỳ, đạt 61.300 tỷ đồng.
Lũy kế 9 tháng đầu năm, tổng doanh thu phí bảo hiểm ước đạt 165.600 tỷ đồng, giảm gần 7% so cùng kỳ 2022. Như vậy, đây là lần đầu sau gần chục năm, doanh thu bảo hiểm 9 tháng sụt giảm.
Có thể thấy, mức gảm doanh số của thị trường chủ yếu nằm ở mảng bảo hiểm nhân thọ. Còn mảng bảo hiểm phi nhân thọ trong nửa đầu năm nay vẫn tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2022, còn tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ giảm hơn 6.700 tỷ đồng. Một số doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đầu ngành ghi nhận lãi sau thuế 6 tháng đầu năm giảm từ 30% đến 40%.
Đơn cử như Công ty TNHH Manulife Việt Nam – chi nhánh của tập đoàn tài chính Manulife tại Việt Nam công bố báo cáo tài chính bán niên năm 2023, ghi nhận doanh thu thuần 11.090 tỷ đồng, giảm 13,2% so với cùng kỳ năm trước. Tổng chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm tăng 27,3% lên 9.787 tỷ đồng. Trong đó chi bồi thường và trả tiền bảo hiểm tăng mạnh 45% lên 8.800 tỷ đồng, chi phí hoa hồng bảo hiểm giảm 43% xuống còn 911 tỷ đồng. Doanh thu hoạt động tài chính đạt hơn 2.543 tỷ đồng, tăng 6%. Chi phí quản lý doanh nghiệp tăng lên 1.447 tỷ đồng.
Sau khi trừ đi các loại chi phí, Manulife Việt Nam báo lãi sau thuế gần 1.950 tỷ đồng, giảm gần 29% so với nửa đầu năm 2022. Với mức lãi này, lỗ lũy kế của Manulife Việt Nam giảm từ 5.525 tỷ đồng đầu năm nay xuống còn 3.577 tỷ đồng.
Bảo hiểm AIA cũng công bố báo cáo tài chính giữa niên độ cho kỳ kế toán 6 tháng kết thúc ngày 30/6. Theo đó, kết thúc 6 tháng đầu năm, Bảo hiểm AIA ghi nhận doanh thu thuần hoạt động kinh doanh bảo hiểm đạt 7.573 tỷ đồng, giảm 13% so với cùng kỳ. Doanh thu hoạt động tài chính đạt 1.592 tỷ đồng, tăng 32%.
Bảo hiểm AIA báo lãi sau thuế xấp xỉ 887 tỷ đồng, tăng thêm 19% so với bán niên năm 2022. Mức lãi này góp phần đưa con số lãi luỹ kế AIA tính đến ngày 30/6 lên hơn 5.585 tỷ đồng.
Trong khi đó, theo báo cáo tài chính bán niên năm 2023 của Dai-ichi Life vừa công bố, trong 6 tháng đầu năm, công ty ghi nhận doanh thu thuần đạt 9.440 tỷ đồng, tổng chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm hơn 7.513 tỷ đồng, giảm lần lượt 7% và 1% so với cùng kỳ.
Do doanh thu giảm nhanh hơn chi phí, nửa đầu năm 2023, Dai-ichi báo lãi trước thuế và sau thuế lần lượt là 1.568 tỷ đồng và 1.275 tỷ đồng, giảm 4% và 2% so với cùng kỳ.
Cùng chung cảnh ngộ, báo cái tài chính giữa niên độ 2023, Prudential Việt Nam ghi nhận doanh thu phí bảo hiểm gốc gần 12.842 tỷ đồng, giảm 8% so với cùng kỳ năm trước, trong khi chi phí nhượng tái bảo hiểm tăng 21% lên hơn 295 tỷ đồng, nên doanh thu thuần hoạt động kinh doanh bảo hiểm giảm 8% xuống còn hơn 12.644 tỷ đồng.
Mặt khác, lợi nhuận từ hoạt động tài chính cao gấp 3.9 lần cùng kỳ lên hơn 5.295 tỷ đồng, chủ yếu nhờ lãi tiền gửi ngân hàng tăng 50% lên hơn 1.652 tỷ đồng, lãi từ trái phiếu tăng nhẹ 5% lên gần 2.383 tỷ đồng. Đáng chú ý, nửa đầu năm nay, Prudential ghi nhận lãi chưa thực hiện do đánh giá lại các khoản đầu tư của quỹ liên kết đơn vị hơn 1.627 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ lỗ hơn 2.180 tỷ đồng.
Mặc dù lợi nhuận hoạt động tài chính tăng mạnh nhưng lợi nhuận hoạt động kinh doanh bảo hiểm rơi tự do khiến lợi nhuận ròng bán niên 2023 của Prudential giảm 41% so với cùng kỳ, còn hơn 1.342 tỷ đồng.
Động thái bất ngờ
Trước những sụt giảm đó, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đã có những thay đổi đầy bất ngờ. Cụ thể như AIA đã bổ sung thành tố vào tên các sản phẩm nhân thọ. Theo AIA, việc bổ sung này “nhằm mục đích tuân thủ các quy định hiện hành của Luật Kinh doanh Bảo hiểm 2022 và các văn bản hướng dẫn liên quan, đồng thời giúp quý khách hiểu rõ về đặc tính các sản phẩm bảo hiểm”.
Việc bổ sung này để tất cả các sản phẩm bảo hiểm liên kết chung, tên gọi cần có thành tố “bảo hiểm liên kết chung”. Và tất cả các sản phẩm bảo hiểm liên kết đơn vị, tên gọi cần có thành tố “bảo hiểm liên kết đơn vị”.
Sau thông báo này, 10 sản phẩm bảo hiểm nhân thọ liên kết đầu tư của AIA đã được đổi tên trên website và các sản phẩm truyền thông liên quan. Chẳng hạn, “An Phúc Trọn Đời Ưu Việt” đã được định danh đầy đủ là “Sản phẩm bảo hiểm liên kết chung An Phúc Trọn Đời Ưu Việt”.
Việc thay đổi này cũng được các doanh nghiệp khác thực hiện. Prudential đã gọi tên sản phẩm có thành tố như “Sản phẩm bảo hiểm liên kết chung PRU-AN TÂM TRỌN ĐỜI-Kế hoạch Học vấn”. Manulife, Dai-ichi Life… cũng hoàn tất việc thay đổi.
Thanh Cao